Terwijl dark stores ongebreideld groeien, neemt het aantal fysieke winkels waar je wel naar binnen kunt af. Gemeenten zitten in hun maag met de flitsbezorgers die hun straten kleuren, net als met de ‘verdozing’ van het landschap. De groei van e-commerce wordt meer en meer zichtbaar. In de binnenstad, op straat, langs de snelweg. Je leest erover in de eerste AvO-bode van 2022, mijn persoonlijke e-commerce maandoverzicht. Met verder onder meer aandacht voor de samenwerking tussen Jumbo en Gorillas, het einde van adviesprijzen op bol.com, Nederlandse verkopers op Amazon.nl en WhatsApp-bestellen bij Hema.
1. Van piek naar plateau
De online detailhandelsbestedingen in Nederland namen vorig jaar met 23,6% toe, rapporteert het CBS vandaag, na een jaar (2020) met al 43,5% groei. Een rekensommetje leert dat we ruim 77% meer online zijn gaan besteden in twee jaar tijd. Onderstaande figuur (procentuele omzetgroei per maand #jaaropjaar) brengt de piek mooi in beeld. Daarin is ook te zien dat de online groei in december nog maar een paar procent bedroeg.
Zijn we bij een plateaufase aanbeland? Of wacht ons een periode van krimp? Zeker de komende maanden is dat laatste voorstelbaar (PostNL bezorgde in december al minder pakjes, al heeft dat ook andere oorzaken). Over heel het nieuwe jaar gezien verwacht ING een plus. “Een groei van circa 6% in het online segment in 2022 lijkt haalbaar, enerzijds door prijsverhogingen, maar ook door de komst van nieuwe online aanbieders op de markt, onder meer in het food en het fashion segment.”
2. Meer dozen, minder winkels
De e-commerce groei tekent het landschap. Uit cijfers van Buck Consultants blijkt dat er vorig jaar 25 ‘XXL-distributiecentra’ zijn opgeleverd, als gevolg van onze online bestelwoede, maar bijvoorbeeld ook als gevolg van de Brexit. “Dutch warehouse boom as UK firms forced to invest abroad”, kopt The Guardian. Nederlandse gemeenten trappen op de rem, leert een rondgang van het FD. De mega-dc’s in de periferie worden steeds vaker als landschapsvervuilend ervaren. Ook de bijkomende logistiek, zoals huisvesting van arbeidsmigranten, stuit op lokale weerstand.
Ondertussen zien Nederlandse gemeenten gemiddeld genomen een “spectaculaire daling” van de winkelleegstand, aldus Locatus (van 7,5% naar 6,8%). “Begin 2021 stonden nog 16.335 panden leeg, aan het eind van 2021 waren dat er nog 14.579, een afname van 1.756 panden.” Huh? “Een opbloeiende retailsector is zeker niet de verklaring voor een afnemende leegstand, integendeel”, aldus het onderzoeksbureau. Wat dan wel? Vorig jaar zijn bijna tweeduizend panden “aan de winkelvoorraad onttrokken”, zoals dat heet. Meestal werden er woningen van gemaakt.
Terwijl de winkelmarkt volgens commercieel vastgoedbureau CBRE “door een rouwproces” gaat, stuwt de structureel hogere vraag naar e-commerce de logistieke beleggingsmarkt naar ongekende hoogte. “Vanuit vastgoedoogpunt verschuift het commerciële zwaartepunt van het centrum gedeeltelijk naar de stadsrand en perifere logistieke hubs”, zegt CBRE’s Jim Orsel ter begeleiding bij de Retail Estate Market Outlook 2022. “Vanaf hier maken bezorgers vervolgens de laatste stap naar de consument: de last mile. Deze stadslogistiek brengt nieuwe kansen en uitdagingen met zich mee, met name rondom de leefbaarheid.”
3. Flitsers in de wacht
Omdat flitsbezorgers de leefbaarheid in wijken onder druk zouden zetten, heeft de gemeente Amsterdam letterlijk overnight besloten dat er tenminste één jaar geen nieuwe dark stores zullen bijkomen. “De dark stores dragen over het algemeen niet positief bij aan de representativiteit van de omgeving”, schreef wethouder Marieke van Doorninck (Ruimtelijke Ordening, GroenLinks) aan de gemeenteraad, die instemde met een moratorium. Over de vraag of die ban verstandig is, kun je discussiëren “Deal with it!”, zegt Walther Ploos van Amstel over de aanwezigheid van flitsbezorgers, die zich – zo zegt de expert stadslogistiek erbij – aan eerdere kritiek overigens maar weinig gelegen lieten liggen.). Gorillas reageerde “verbaasd” op het “plotselinge besluit”, aldus NRC.
4. Het winnende paard?
Hét flitsnieuws van deze maand, en misschien wel dit jaar, is de samenwerking tussen Gorillas en Jumbo. “Zij zijn de marktleider in Nederland, groeien enorm hard en hebben een enorme focus op de klant”, motiveert Jumbo’s CFO Ton van Veen de keuze voor juist Gorillas aan Distrifood. Ze leveren niet alleen snel, ze denken ook snel, voegt hij eraan toe, de focus op vers en lokaal past ook heel erg bij Jumbo. Van Veen (links op de foto): “Niemand weet wie van de flitsbezorgers het winnende paard wordt. Wel dat er uiteindelijk één of twee dominante spelers zullen overblijven. Als je dan gaat samenwerken met de partij die al zaken doet met Casino en Tesco, dan nemen de kansen toe dat Gorillas het winnende paard wordt.”
De samenwerking bestrijkt logistiek, inkoop en marketing, mogelijk neemt Jumbo zelfs een aandeel in het Duitse Gorillas. Interessant is dat de riders ook op de fiets stappen ”voor klanten die via de app of site van Jumbo hun snelle boodschappen bestellen”, waarmee Jumbo flitsbezorging inbedt in zijn e-commerce propositie.
5. Een VanMoof in dertig minuten
Een andere Duitse flitsbezorger, Arive, concentreert zich helemaal op non-food. Het bedrijf levert producten van onder andere Apple, Fatboy, Lego, Lululemon en VanMoof (‘A bike delivered by a bike, very meta’) binnen dertig minuten in Berlijn, Hamburg, München en Frankfurt. Waar andere snelle bestelplatforms in non-food de producten uit winkels van aangesloten partners halen, beschikt Arive à la Gorillas over eigen microfulfilmentcentra met zo’n duizend verschillende (en een stuk hoger geprijsde) producten. Met nieuw groeigeld wil de start-up het aantal steden uitbreiden én de stap naar het buitenland maken. De ambities liegen er niet om, getuigde een vacaturetekst voor een expansiemanager: “Together we will build a Q-Commerce platform for the future – in Germany – in the EU – globally!” Toch hebben de jonge ondernemers geduld, soort van; ze willen niet zo hard groeien als Gorillas, omdat dat met te veel pijntjes gepaard gaat. Een ding weten ze zeker: dat ze niet overgenomen willen worden.
6. Bol.com schrapt adviesprijzen
Per morgen (1 februari 2022) vervangt bol.com adviesprijzen door referentie- ofwel ‘was’-prijzen in de prijscommunicatie richting de klant. De Twinkle100-aanvoerder noemt “het afschaffen van adviesprijzen een logische stap om prijzen duidelijker te communiceren naar de klant”. Een stap die bovendien in lijn is met nieuwe Europese wetgeving.
Wat is de was?, zult u zich misschien afvragen. “De was-prijs betreft de meest voorkomende verkoopprijs op het platform in de afgelopen 90 dagen en wordt getoond bij een korting van minimaal 5%. Daarbij moet een artikel minimaal 30 dagen voor een reguliere verkoopprijs (dus geen promotieprijs) op bol.com zijn aangeboden.” Er gelden uitzonderingen voor mode en dagelijks verzorging.
7. Koopt Hollandsche … waar?
Niet meer dan 2% van de verkooppartners op Amazon.nl is gevestigd in Nederland, constateert Data Department na een steekproef van 19,5 miljoen unieke producten. Chinese verkopers vertegenwoordigen een ruime meerderheid van bijna 60% van de sellers, ook zijn er meer Duitse, Britse, Italiaanse, Spaanse en Franse verkopers op Amazon.nl dan Nederlandse. Van de sellers uit ons land biedt 40% minder dan tien producten aan op de site.
Slechts in 0,7% van de productzoektochten scoort een Nederlandse aanbieder de veelbesproken buy box, ook omdat Amazon behoorlijk meedoet om de koopknop (26%). Ook opvallend: van de paar duizend gedetecteerde Nederlandse verkopers, heeft driekwart geen enkele review (niet op Amazon.nl, noch op een andere Amazon-site).
7 X kort
Wat me deze maand verder opviel is dat …
1. … Boerschappen het coöperatiemodel heeft omarmd. Oprichters Stijn Markusse en Stéphanie Vellekoop spraken met “tientallen impact funds, investeringsfondsen en banken”, maar dat voelde niet goed.
2. … Jan Baan in 2012 begon als stagiair op kantoor bij Omoda. Hij hielp af en toe ook mee met het labelen van inkomende schoenen. “Omoda’s focus op details was toen al helder; de opdracht was om de stickers vooral recht op de dozen te plakken – voor de totaalervaring van onze klanten.” Baan is sinds dit jaar CEO van het succesvolle Zeeuwse bedrijf (meer tekst en beeld op LinkedIn).
3. … wel is bewezen dat de online omzet hoger ligt als er een winkel van de betreffende aanbieder in de buurt is. Het zogenoemde Halo-effect doet zich volgens RetailSonar voor bij 99% van de retailers. Door corona heeft het een boost gekregen.
4. … de eerste draagbare NFT’s ter wereld als warme broodjes over de virtuele toonbank zijn gegaan, aldus Joost van der Veer tegen het Amerikaanse Adweek. Van der Veers Winkelstraat.nl tuigde de NFT(ee)-campagne op met het Amsterdamse bureau ‘We Are Pi’. Door een QR-code te scannen krijgen eigenaren toegang tot augmented reality art. NFT’s dagen het concept eigendom uit, aldus Adweek, en mijn hersenpan.
5. … H&M toch géén winkel opent in het metaversum
6. … e-commerce in het westen de afgelopen twee decennia eigenlijk niet is veranderd, aldus Juozas Kaziukėnas in zijn lezenswaardige rapport Marketplaces Year in Review 2021. “A search bar with a list of results. Amazon won that paradigm. It’s not going to get disrupted by anything that does the same thing.” Misschien hangt er vernieuwing in de lucht (denk Shein, denk Shopify, denk social platforms, denk flitsers), maar Amazon is de afgelopen twee jaar nog in omvang verdubbeld.
7. … Hema in steeds meer winkels de mogelijkheid biedt om te bestellen via WhatsApp. Als producten op voorraad zijn kunnen ze vaak dezelfde dag nog worden opgehaald. De WhatsApp-orders worden niet bezorgd. Hapje voor Gorillas?
Je las de 32e AvO-bode, de eerste van 2022. Eerder edities vind je hier.
Tot de volgende bode!
Arjan